w._Pawel_z_TebŚw. Paweł Pustelnik z Teb
15 stycznia przypada wspomnienie liturgiczne św. Pawła Pierwszego Pustelnika z Egiptu żyjącego na przełomie III i IV wieku, patriarchy Zakonu Paulinów. Dzisiaj w Polsce, Święty czczony jest szczególnie w parafiach, w których posługują Paulini. Zakonnicy patronalne święto (15 stycznia) poprzedzają nowenną ku czci Świętego Patriarchy, zwaną „Pawełkami”.

Z kart historii
Św. Paweł z Teb uważany jest powszechnie za pierwszego eremitę i ojca życia pustelniczego. Jego dzieje przybliża jedyna i najstarsza biografia „Vita Sancti Pauli” spisana przez św. Hieronima. Jak podają źródła, św. Paweł urodził się w Dolnych Tebach ok. 230 r., w zamożnej rodzinie chrześcijańskiej. Otrzymał staranne humanistyczne wykształcenie. Po śmierci rodziców odziedziczył spory majątek. Prześladowania chrześcijan za rządów cesarza Decjusza dotknęły również i jego. Wydany w ręce prześladowców, przez chciwego szwagra, Paweł znalazł schronienie na pustyni, nieopodal Morza Czerwonego. Jego domem stała się grota, a odzieniem liście palmy. Prześladowania ustały Paweł wybrał jednak samotne życie na pustyni.

Przeżył tam ponad 90 lat, na kontemplacji Bożych tajemnic, wśród umartwień i postów. Z dzieła św. Hieronima dowiadujemy się, że Paweł na pustyni żywił się daktylami, a także połową chleba, jaką codziennie przynosił mu kruk. Znany jest także fakt spotkania dwóch wielkich pustelników św. Antoniego i św. Pawła z Teb. Jak czytamy w „Żywocie” św. Hieronima – św. Paweł zmarł w wieku 113 lat (ok. 341 r.) . Św. Antoni, pustelnik, który spotkał i pochował św. Pawła, przyczynił się do potwierdzenia świętości jego życia. Cesarz Justynian I, w miejscu pustelni Świętego, wybudował klasztor i kościół pod jego wezwaniem. Relikwie Eremity trafiały z rąk do rąk, by w ostateczności dotrzeć z Wenecji (1381r.) do Budapesztu. Relikwię głowy otrzymał król Karol IV Luksemburski i umieścił ją w kaplicy zamkowej w Karlsteinie, skąd Ludwik Węgierski przeniósł ją na zamek w Budzie. Liczne łaski wypraszane przy relikwiach Świętego Męża sprawiły, że do jego sarkofagu przybywały rzesze pielgrzymów. Zauważono, że szczególnymi względami Świętego cieszyły się małe dzieci. Podczas najazdów tureckich (po 1526 r.) relikwie w Budzie zostały zniszczone. Do dzisiaj najgorliwszymi krzewicielami czci i nabożeństwa do św. Pawła Pierwszego Pustelnika są jego duchowi synowie – paulini.

Jasna Góra – miejscem kultu Pierwszego Pustelnika
W Zakonie Paulinów (Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika) styczeń to miesiąc poświęcony głównemu patronowi Zakonu – św. Pawłowi z egipskich Teb. Uroczystość ku czci św. Pawła Pierwszego Pustelnika poprzedzona jest nabożeństwem zwanym „Pawełkami”. Każda wspólnota paulińska na całym świecie, podejmuje tę nowennę. W tym roku nowenna rozpoczęła się 7 stycznia, a zakończy 15 stycznia. Na Jasnej Górze „Pawełki” odbywają się ze szczególnym pietyzmem. Każdego dnia (o godz. 18) odbywa się wspólna modlitwa, poprzedzona uroczystą procesją zakonników, którzy wyruszają z zakrystii i przechodzą przez bazylikę do kaplicy św. Pawła Pierwszego Pustelnika ( Kaplica Denhoffów). Kaplica, podobnie jak całe sanktuarium, jest w tym czasie udekorowana barwami flagi paulińskiej, gdzie biały kolor symbolizuje biel habitu, żółty – pustynię egipską, zielony – palmę, która żywiła św. Pawła oraz czarny – przypomina o kruku, który przynosił Świętemu chleb. Na początku nabożeństwa celebrans okadza wystawione relikwie Pustelnika, po czym intonuje jeden z dwóch hymnów z XVII wieku o prześladowaniach chrześcijan za czasów Decjusza i o życiu św. Pawła. Oprawa muzyczna „Pawełek” w wykonaniu jasnogórskich chórów oraz orkiestry zawsze zachwyca swym bogactwem i skłania do refleksji. Na koniec nabożeństwa ma miejsce uczczenie relikwii Świętego przez zakonników i wiernych. Uroczystość ku czci św. Pawła tzw. „zewnętrzna”, czyli z udziałem wiernych, duchowieństwa i Konfratrów, obchodzona jest w kościołach paulińskich w pierwszą niedzielę po 15 stycznia, obecnie będzie to dokładnie niedziela – 15 stycznia. Największą popularnością tego dnia cieszy się nabożeństwo z błogosławieństwem dzieci. Pustelnik uważany jest bowiem za patrona dzieci i opiekuna matek w stanie błogosławionym spodziewających się rozwiązania lub pragnących mieć potomstwo. Temu nabożeństwu od lat przewodniczy bp Antoni Długosz – „Biskup od dzieci”. Najmłodsi otrzymują od zakonników upominki – obrazki, słodycze i owoce pustyni – daktyle i figi.